Stopa końsko-szpotawa to najczęstsza wrodzona deformacja stopy. Rodzi się z nią 1 na 1000 noworodków. Nie jest bolesna dla maluszka, ale należy ją leczyć. Charakteryzuje się uniesioną piętą, a przednia część ma kształt półksiężyca do wewnątrz.
Jakie przyczyny prowadzą do tego zaburzenia?
Przyczyny wrodzonej stopy końsko-szpotawej nie są do końca jasne. Istnieje kilka czynników. W szczególności warto zwrócić uwagę na wady genetyczne. Jeśli w danej rodzinie występował taki problem, zwiększa się ryzyko deformacji.
Dzięki specjalnym bandażom gipsowym lekarz może stopniowo korygować stopę końsko-szpotawą. Wtedy istnieje duża szansa, że dziecko będzie mogło w przyszłości normalnie stać, chodzić i biegać.
Wrodzona stopa końsko-szpotawa może wystąpić wtedy, gdy:
- nienarodzone dziecko zostanie skręcone w macicy, co ogranicza prawidłowy rozwój nóg,
- wystąpił długotrwały brak płynu owodniowego,
- nastąpiło uszkodzenie mózgu we wczesnym dzieciństwie z powodu braku tlenu.
W rzadkich przypadkach końska stopa nie jest wrodzona, ale nabyta. Zwykle powstaje w wyniku zaburzeń układu nerwowego, na przykład choroby Heinego-Medina, mielodysplazji lub po urazie dolnej części nogi.
Jakie są najczęstsze objawy stopy końsko-szpotawej?
Już noworodek ma charakterystyczne objawy. Stopa końsko-szpotawa jest kombinacją różnych wad rozwojowych. Może wystąpić po jednej lub po obu stronach.
Zwykle ma cztery charakterystyczne cechy:
- wady kostne (zwykle dotyczą kości piętowej),
- niewspółosiowość lub zwichnięcie stopy (często dotyczy kostki),
- osłabione lub skrócone mięśnie (na przykład mięśnie łydek),
- ograniczenia aparatu więzadła torebkowego (jeśli ścięgna lub więzadła są skrócone lub uszkodzone).
Typowe są również tzw. “końsko-szpotawe łydki”. Ich przyczyną jest skrzywienie mięśni łydek i skrócenie ścięgna Achillesa. Należy leczyć objawy tak szybko, jak to możliwe. Profesjonalne wsparcie jest tutaj niezwykle ważne. Doświadczony ortopeda dziecięcy z Onkolmed Warszawa wybierze odpowiedni sposób leczenia.
Jak zdiagnozować ten problem?
Stopę szponiastą można zwykle zobaczyć gołym okiem. Aby potwierdzić diagnozę, lekarz najprawdopodobniej zleci RTG. Wtedy może łatwiej ocenić stopień wady rozwojowej.
Obecnie coraz częściej wykorzystuje się też badanie ultrasonograficzne. Jest szybkie i niedrogie.
Szczegółowa diagnostyka jest niezwykle ważna. Znając przyczynę, lekarz wybierze właściwą metodę leczenia. Stopa końsko-szpotawa jest nie tylko niewspółosiowością stopy, ale również poważną, złożoną wadą rozwojową. Wpływa przede wszystkim na kości, ścięgna, więzadła i mięśnie.
Jak wygląda leczenie?
Aby leczenie przyniosło spodziewane rezultaty, konieczna jest prawidłowa i konsekwentna terapia. Najlepiej wdrożyć ją od razu po porodzie i systematycznie kontrolować wyniki. Jeśli będzie to konieczne, należy ją kontynuować aż do zakończenia fazy wzrostu.
Po pierwsze, fizjoterapeuta stopniowo ręcznie ustawia stopy w prawidłowej pozycji. W kolejnym etapie przydatne są opatrunki gipsowe. Odpowiednie ćwiczenia rozciągają i wzmacniają mięśnie oraz uzupełniają zabiegi fizjoterapeutyczne. Po mniej więcej trzech tygodniach specjalne szyny zastępują opatrunki. Między trzecim a czwartym miesiącem życiem wskazana jest niewielka interwencja chirurgiczna.
